Page 15 - Maharashtra Case Study 2021-20

े
शाळतील जशक्षक स्तव-जवकासासाठी प्रजशक्षण घेताना

ि ख्याध्यापक व जशक्षकाुंचा स्तव-जवकास :- िवींद्रनाथ टागोि याुंच्या स वचना न साि “एखादा जशक्षक िि स्तवतःच अध्ययन
कित नसेल, ति तो योग्य प्रकाि अध्यापन कितो आहे असे म्हणता येणाि नाही.एखाद्या कदव्याची स्तवतःची वात िि िळत
े
नसेल तो द सिा कदवा किीही पेटवू शकणाि नाही, ज्या जशक्षकाने स्तवतःच्या जवषयाचा अभ्यास थाुंबजवलेला आहे, आपल्या

े
ज्ञानात िो भि घालत नाही, तो कवळ ठिाजवक पाठच जवद्यार्थयाांना जशकवीत िाहतो, असा जशक्षक त्याुंच्या िनात िाजहती
े

साठवायला िदत कऱू शकल, पण त्याुंच्या ििील स्तफलल्लग चेतवू शकणाि नाही.” या स वचनान साि शाळतील दोन्ही
े
े
जशक्षकाुंनी शैक्षजणक अहयता वाढवली आहे. शाळत िीवन जशक्षण, ककशोि, वतयिानपत्र याुंचे जनयजितपणे वाचन कित
असतात. शासनाच्या वेगवेगळ्या उपक्रिात, प्रजशक्षणात व वेबीनाि िध्ये सहभागी होऊन जशक्षक व जवद्याथी सिद्ध होत
ृ
े
असतात. तसेच शाळचे ि ख्याध्यापकाुंचे शैक्षजणक व सािाजिक जवषयाुंवि अनेक िाजसक े व वतयिानपत्राुंतून लेख प्रजसद्ध
े
होत असतात. एक तास वाचनाच्या उपक्रिाुंतगयत शाळतील जवद्याथी व जशक्षक ििल्या स ट्टीत अवाुंति वाचनाची प स्ततक
े
वाचत असतात.
स्तव जवकासासाठी िागील दोन वषायत घेतलेली प्रजशक्षणे खालीलप्रिाणे आहेत:-
१) Mitra ( mind in training for right awareness)अनापान सािना

२) जनष्ठा प्रजशक्षण ३) सवांकष सातत्यपूणय िूल्यिापन ४) ज्ञानिचनावाद प्रजशक्षण
५) वाचन लेखन गजणत जवकास काययक्रि ६) तुंत्रस्नेही प्रजशक्षण ७) गजणत सुंबोि प्रजशक्षण

८) बालस्नेही प्रजशक्षण ९) योगसािना व प्राणायि जशबीि १०) शाळाबाय प्रजशक्षण
े
अध्ययन जनष्पत्ती :- अध्ययन जनष्पत्ती म्हणिे एखादा जवजशष्ट वगय ककवा अभ्यासक्रि पूणय कल्यानुंति जवद्याथी िे ज्ञान
े
ककवा कौशल्य जिळजवतात याबाबतची ग णात्िक ककवा सुंख्यात्िक िाजहती. आिच्या शाळत अध्ययन अध्यापन पद्धती ही
जवद्याथी ककद्रत असते. जवद्याथी गटागटाने वैयजक्तक अभ्यास कितात, जशक्षक स लभकाची भूजिका पाि पाडत असतात.
ें
े
ै
अध्ययन अध्यापना साठी शक्षजणक साजहत्य, प्रत्यक्ष अन भवाुंचा वापि शाळत कला िातो. पाठ्यप स्ततकातील छोट छोट े
े
े
े
े
प्रयोग जवद्याथी स्तवतः कऱून बघतात. शाळच्या जवद्यार्थयाांच्या जवजवि क्षेत्रभेटी आयोजित कल्या िातात. तुंत्रज्ञानाचा
े
अध्यापनात पाठ्यघटकाच्या गििेन साि वापि कला िातो. यािध्ये शैक्षजणक जहहडीओ, karaoke mic, जवजवि app चा
वापि, virtual field trip, ब्लूटथ स्तपीकि,प्रो िेक्टि याुंचा वापि कला िातो.
ू
े

7